What is or what ought to be? Hoe het idee van ‘vermogen tot lijden’ van Viktor Frankl toegepast kan worden in de behandeling voor mensen met een depressieve stoornis

摘要

Viktor Frankl onderscheidt zich door ‘lijden’ een bron van zin te noemen. Hij ontwikkelde de logotherapie waarin de wil-tot-betekenis centraal staat: het streven van de mens naar betekenis en zin in zijn of haar leven. Lijden kan volgens hem zingevend zijn door het vinden van betekenis in dit lijden. In dit onderzoek is gekeken naar de toepassing van dit ‘vermogen tot lijden’ in de behandeling van mensen met een depressie. Tien interviews zijn afgenomen, waarvan vijf met ervaringsdeskundigen en vijf met behandelaars in de GGZ. De zin in het lijden zelf blijkt beperkt aanwezig te zijn ten tijde van een klinische depressie. Wel kan er een sterk zingevende houding ten opzichte van het lijden worden aangenomen. Daarnaast kunnen werk, kennisvergaring en verbondenheid als zingevingsbron ervaren worden ten tijde van het lijden. Ook kan er achteraf, na enig herstel, zin aan het lijden zelf toegekend worden. Vermogen tot lijden lijkt nog steeds actueel te zijn in de huidige behandeling al heeft het een ander fundament. Zingeving wordt meer als een opportunistische aangelegenheid gezien. De wil-tot-betekenis heeft daarmee een eigentijdse invulling gekregen die minder omvat dan het oorspronkelijke idee. Concluderend wordt gesteld dat het vermogen tot lijden in de huidige behandeling van mensen met een depressieve stoornis hernieuwde aandacht zou moeten krijgen.